- I) Hợp đồng tồn tại khi đáp ứng các điều kiện giao kết hợp đồng. Sau khi đã xác định đướcự tồn tại của hợp đồng, các điều kiện có hiệu lực sẽ tiếp tục được xem xét để xác định hợp đồng có hiệu lực pháp lý hay không.
+ Các điều kiện giao kết hợp đồng và các điều kiện có hiệu lực của hợp đồng được quy định chủ yếu tại Bộ luật Dân Sự 2015 và không được quy định tại Luật Thương Mại 2005.
- II) Các điều kiện giao kết hợp đồng.
+ Hợp đồng có hai đặc tính cơ bản là thể hiện sự thoả thuận hay thống nhất ý định giao kết hợp đồng của các bên. Ý định giao kết hợp đồng có thể được thể hiện bằng văn bản, lời nói hoặc hành động của các bên. Trên thực tế, việc giao kết các hợp đồng kinh doanh thương mại chủ yếu thực hiện dưới hình thức thoả thuận bằng văn bản và được các bên ký kết.
+ Đặc tính thứ hai yêu cầu mục đích của thoả thuận là xác lập, thay đổi hoặc chấm dứt quyền và nghĩa vụ của các bến. Xét về bản chất, đặc tính thứ hai chủ yếu liên quan đến tính chắc chắn và cụ thể của các điều khoản hợp đồng để xác lập thay đổi hoặc chấm dứt quyền và nghĩa vụ của các bên.
III) Ý định giao kết của các bên
a)Hợp đồng thể hiện sự tjoar thuận của các bên. Đặc tính này yêu cầu các bên phải có ý định giao kết hợp đồng. Khi xác định ý định giao kết hợp đồng của các bên, cơ quan xét xử thông thường dựa vào bằng chứng do các bên cung cấp để xác định về mặt chủ quan các bên có ý định giao kết hợp đồng hay không.
Ví dụ: Các bên có cùng ký kết một thoả thuận bằng văn bản hoặc một bên chấp nhận đề nghị giao kết hợp đồng của bên kia. Trong trường hợp này, không có sự tranh cãi về việc có tồn tại yd định giao kết hợp đồng hay không.
Khi hoàn toàn không có bằng chứng hoặc không có bằng chứng rõ ràng về việc các bên thực sự có ý định giao kết hợp đồng, cơ quan xét xử có thể tiếp cận một cách khách quan dực trên suy luận để xem xét ý định giao kết hợp đồng. Khó khăn trên thực tế trong việc xác định nội dung và thời điểm giao kết hợp đồng chủ yếu phát sinh khi các bên thực hiện hợp đồng trước khi các bên thống nhất về các điều khoản cuối cùng. Trường hợp này thường xảy ra khi các bên có sự tin tưởng với nhau hoặc đã tồn tại tập quán giao dịch giữa các bên. Một trường hợp khác cũng thường phát sinh trên thực tế là khi các bên trao đổi liên tục (qua tin nhắn hoặc qua email) về các điều khoản của hợp đồng và không rõ khi nào các bên thực sự có ý định giao kết hợp đồng. Đây là trường hợp mà ý chí của các bên được thể hiệ ở nhiều văn bản khác nhau và không rõ ràng ở việc các bên đã đồng thuận ở điều khoản nào trong hợp đồng.
- b) Trong trường hợp bằng chứng không rõ ràng, vấn đề đặt ra là cơ quan xét xử sử dụng tiêu chuẩn nào để xác định ý chí của các bên> Điều ước quốc tế mà Việt nam tham gia có quy định về việc áp dụng tiêu chuẩn suy luận của một người bình thường, có cùng kiến thức và nghề nghiệp để xác định ý định của các bên.
Theo ý kiến tác giả thì cơ quan xét xử có thể xem xét vấn đề trên dựa trên cách tiếp cận của Công Ước Viên 1980. Cụ thể là khi xem xét các hoàn cảnh cụ thể liên quan đến giao dịch cũng như tập quán áp dụng cho giao dịch của các bên, một người bình thường có cùng kiến thức và nghề nghiệp có hiểu hành động của các bên trong quá trình đàm phán và thực hiện hợp đồng thể hiện ý định giao kết hợp đồng hay không.
Một điều cần lưu ý là mặc dù chưa áp dụng tiêu chuẩn theo công ước Vienna 1980, toà án trong những năm gần đây có xu hướng áp dụng cách tiếp cận khách quan và xem xét hành động của các bên trong quá trình ký kết và thực hiện hợp đồng để xem xét ý định ký kết hợp đồng kể cả khi hợp đồng không đáp ứng yêu cầu về hình thức nhưng ý chí của các bên thể hiện rõ ràng quá trình thực hiện hợp đồng thì TANDTC vẫn công nhận ý chí của các bên và hợp đồng không bị vố hiệu. Đay là xu hướng rất quan trọng trong thực tiễn xét xử tại Toà Án. Án lệ số 04, Án lệ số 07 và Án lệ số 20, thì toà án đã xem xét hành động của các bên để xác định bản chất của thoả thuận (tức là ý chí thể hiện thông qua hành động của các bên) và công nhận giá trị pháp lý của hợp đồng…
=============================================
Luật sư Phạm Kỳ Dương
( Liên hệ: 098.650.6668
Website: http://luatsuhinhsuhanoi.com.vn/
